Daarnaast dragen de meetresultaten bij aan het verbeteren en verfijnen van modellen die worden gebruikt om de luchtkwaliteit te berekenen en te voorspellen. Met deze modellen kunnen effecten van bedrijfs- en gebiedsgerichte maatregelen op de luchtkwaliteit worden doorgerekend om in te schatten of daarmee bijvoorbeeld de emissie van stikstof kan worden teruggebracht.
Over een langere periode kan het Omgevingsmeetnetwerk gebruikt worden als instrument om de effecten van de transitie naar een emissiearme veehouderij op luchtkwaliteit te monitoren. Ook kunnen hierdoor, in combinatie met gegevens uit het Bedrijvenmeetnetwerk, vanuit de veehouderij is aan de luchtkwaliteit in het Foodvalley gebied.
Het Omgevingsmeetnetwerk bestaat uit 73 meetpunten, verspreid in de regio, waarmee we de luchtkwaliteit meten.
Het is een fijnmazig meetnetwerk dat op meerdere plaatsen en momenten in de tijd gegevens oplevert. Dat leidt tot inzicht in veranderingen van de luchtkwaliteit en het effect van maatregelen om uitstoot van veehouderijen te verminderen. Ook kunnen de gegevens worden gebruikt om modellen indien nodig te verfijnen en optimaliseren. Zo vormt het meetnetwerk samen met verspreidingsmodellen een belangrijk hulpmiddel in de gezamenlijke inspanning van bedrijven, kennisinstellingen en overheden in Regio Foodvalley om uitstoot terug te dringen.
Heeft u specifieke vragen?
Wat wordt er gemeten?
Met het Omgevingsmeetnetwerk meten we de concentratie ammoniak, fijnstof, en stikstofdioxide in de lucht.
Waar wordt er gemeten?
Het Omgevingsmeetnetwerk bestaat uit drie onderdelen: het Blootstellingsnetwerk met zeventig meetpunten, drie zogenaamde Referentiestations met hoogwaardige referentie-apparatuur en het Mobiel veehouderijnetwerk.
1) Blootstellingsnetwerk
Het blootstellingsnetwerk bestaat uit zeventig meetpunten: zestig locaties in dorpen en steden (bij inwoners in de achtertuin) en tien locaties in natuurgebieden. Het gebied beslaat de Regio Foodvalley (acht gemeenten) en vijf gemeenten daaromheen: Barneveld, Bunschoten, Ede, Leusden, Nijkerk, Putten, Renswoude, Rhenen, Scherpenzeel, Utrechtse Heuvelrug, Veenendaal, Wageningen en Woudenberg. We meten in een groter gebied gemeten dan alleen Regio Foodvalley, omdat ook bronnen buiten de regio bijdragen aan de luchtkwaliteit in de regio.
2) Referentiestations
Om de metingen in het Omgevingsmeetnetwerk te valideren, zijn er drie locaties met hoogwaardige meetapparatuur voor referentiemetingen. Eén van deze locaties is het meetstation Wekerom, onderdeel van het Landelijk Meetnet Luchtkwaliteit (LML). Hier meet het RIVM met referentieapparatuur. De andere twee locaties, in de omgeving van Lunteren en Leusden, richten we samen met het RIVM in met dezelfde referentieapparatuur voor fijnstof en ammoniak. Zo kunnen we de meetgegevens goed met elkaar vergeleken en controleren op betrouwbaarheid. Daarnaast worden de referentiestations gebruikt voor een nauwkeurige bepaling van de luchtkwaliteit op deze locaties en testen we er nieuwe sensoren.
3) Mobiel veehouderijnetwerk
Met een roulerend meetnetwerk wordt tijdelijk de luchtkwaliteit rond veehouderijen gemeten. We plaatsen de meetapparatuur op meerdere punten rondom een veehouderij. Dit mobiele veehouderijnetwerk rouleert langs een selectie van veehouderijen die deelnemen aan de zogenaamde Proeftuin Boer aan het Roer van de Regio Deal Foodvalley.
Hoe wordt gemeten?
Voor het Blootstellingsnetwerk en het Mobiele veehouderijnetwerk maken we gebruik van sensoren voor het meten van fijnstof en stikstofoxiden. Ammoniak meten we met meetbuisjes die ammoniak uit de lucht afvangen. Dat levert eens per maand resultaten op, waarmee we een maandgemiddelde concentratie bepalen. Inmiddels testen we ammoniaksensoren die meerdere keren per uur meetgegevens opleveren. Zodra we een goede ammoniaksensor vinden, plaatsen we deze sensoren naast de huidige meetbuisjes.
Metingen en modellen
Met modellen berekenen we de luchtkwaliteit op plaatsen waar we niet meten. Ook kunnen we met modellen de effecten inschatten van veranderingen in de uitstoot op de luchtkwaliteit. Verspreidingsmodellen, voor berekening van de luchtconcentratie, en daaraan gekoppelde depositiemodellen, valideren we met meetgegevens. Deze modellen maken gebruik van informatie over de precieze locaties van veehouderijen en de aantallen dieren om de uitstoot voor verschillende staltypen te berekenen.
Met de meetgegevens van het fijnmazige Omgevingsmeetnetwerk in Foodvalley gebied kunnen we verspreidingsmodellen aanpassen en optimaliseren voor nauwkeurige stikstofberekening. Zo kunnen we de bijdrage van de veehouderij aan de luchtverontreiniging in Regio Foodvalley fijnmazig inschatten. Met deze modellen kunnen we vervolgens de effecten voorspellen van verschillende gebiedsgerichte maatregelen op de luchtkwaliteit. Dit is van groot belang, gezien de ingrijpende maatregelen die als beleidsopties worden genoemd om uitstoot te verminderen. Het is zinvol om het effect van eventuele maatregelen op de luchtkwaliteit in de omgeving goed te kunnen inschatten.
Doelstellingen omgevingsmeetnetwerk
- Het Omgevingsmeetnetwerk geeft een fijnmazig inzicht in de huidige lokale luchtkwaliteit. De variatie in luchtconcentraties over het gebied en over een langere periode worden in kaart gebracht.
- Met de meetgegevens kunnen verspreidingsmodellen voor de berekening van luchtconcentraties worden gevalideerd en mogelijk geoptimaliseerd.
- Met behulp van deze modellen kunnen effecten van emissiereducerende maatregelen nauwkeurig worden ingeschat. En kunnen verschillende scenario’s voor een gebiedsgerichte aanpak op de omgevingsbelasting nauwkeurig worden ingeschat (scenarioanalyses).
- Over een langere periode kan het Omgevingsmeetnetwerk gebruikt worden als instrument om de effecten van de transitie naar een emissiearme veehouderij op luchtkwaliteit te monitoren.
Dit onderzoek maakt deel uit van het thema Toekomstbestendige Landbouw binnen de Regio Deal Foodvalley.
